Don Henley zong ooit: “There ain’t no way to hide your lyin’ eyes.”
Jarenlang geloofden communicatiedeskundigen dat het ooggedrag van een persoon kon zien of ze logen. Dit idee is het uitgangspunt geweest voor veel films en tv-programma’s, die het idee van “liegende ogen” namen en het mainstream maakten.
Sindsdien is de geldigheid van oogrichting en liegen in twijfel getrokken. Na het bestuderen van het gedrag van eerlijkheid en bedrog, geloven onderzoekers dat ons begrip van liegende ogen een leugen op zich kan zijn.
Oogrichting en leugentheorie
Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) bracht de theorie voort dat oogrichting gerelateerd is aan het vertellen van leugens versus de waarheid. NLP is een systeem ontwikkeld in 1975 door Richard Bandler en John Grinder. De focus van NLP was om te begrijpen hoe de persoonlijke ervaringen van mensen bepalen hoe ze informatie verwerken.
De studie van NLP inspireerde Bandler en Grinder om oogposities en informatieverwerking te bestuderen.
Ze beweerden dat een persoon die informatie uit een geheugen haalde, naar de rechterbovenhoek van hun gezichtsveld zou kijken. Dit staat bekend als visuele herinnering.
Iemand die een idee construeert dat niet uit het hoofd komt, zou naar de linkerbovenhoek van zijn gezichtsveld kijken. Dit staat bekend als visuele constructie.
Bandler en Grinder veronderstelden verder dat wanneer een persoon zich een geluid herinnert, ze zijdelings naar rechts zouden kijken. Deze reactie staat bekend als verbale herinnering. Als ze zich een nieuw geluid voorstelden, zoals een hond die opera zingt, zouden ze naar links kijken. Deze reactie wordt verbale constructie.
Volgens NLP zou ooggedrag zowat elk aspect van geheugenherinnering kunnen labelen. Ook het onthouden van hoe iets voelt (kinesthetisch), of het verwerken van innerlijke dialoog (auditief digitaal) komen aan bod.
De “rechterkant” of “linkerkant” is relatief ten opzichte van het standpunt van de waarnemer. De betekenis achter elke oogrichting is een weerspiegeling van een persoon die rechtshandig is. De regels zouden het tegenovergestelde zijn voor een linkshandige persoon.
Zodra deze hypothesen waren gepubliceerd, geloofde het publiek ze en verspreidde de informatie. De juistheid van de verklaringen werd echter niet goed getest.
De waarheid achter oogbewegingen en liegen
In 2012 testten drie studies de betrouwbaarheid van de bewering van Bandler en Grinder over oogbewegingen en waarachtigheid.
In de eerste studie werden rechtshandige deelnemers gefilmd, zowel terwijl ze lagen als de waarheid vertelden. Deelnemers waren zich ervan bewust dat de studie verband hield met liegen, maar kregen niet te horen dat hun oogbewegingen zouden worden gevolgd.
Tijdens het beantwoorden van een reeks vragen volgden onderzoekers het aantal keren dat een deelnemer omhoog en naar rechts keek, of omhoog en naar links. Deze bewegingen werden gecodeerd en vergeleken met wat NLP-experts veronderstelden.
Studieresultaten ondersteunden niet de hypothesen dat de blik rechtsboven wijst op liegen. Ook niet dat omhoog en naar links kijken wijst op waarachtigheid.
In het tweede experiment werden 50 deelnemers verdeeld in twee gelijke groepen. Ze werden gevraagd om de interviews te bekijken die in het eerste onderzoek waren opgenomen. De ene groep deelnemers werd verteld over de NLP oogbewegingstheorie en de andere niet.
Alle deelnemers markeerden of ze geloofden dat de onderwerpen in de video’s logen of de waarheid vertelden. Ze gaven ook aan hoe zeker ze waren van hun observatie. De resultaten toonden geen verschil tussen de nauwkeurigheid of betrouwbaarheid van de twee groepen in hun beoordeling van de video’s. Deze resultaten leveren geen bewijs voor NLP leugendetectieclaims.
In het laatste experiment bekeken twee onafhankelijke beoordelaars video’s van bekende leugenaars en waarheidsvertellers. Van alle video’s die door de beoordelaars werden bekeken, waren er geen gevallen van linksboven of rechtsboven.
Geen van deze studies levert enig bewijs dat de NLP-theorie van oogbeweging en leugendetectie betrouwbaar of nauwkeurig is.
Non-verbale signalen en liegen
Als je op zoek bent naar trefzekere aanwijzingen om op te vertrouwen voor het lokaliseren van een leugenaar, zul je waarschijnlijk teleurgesteld raken. Hoe meer onderzoek er wordt gedaan naar de kunst van het liegen, hoe meer experts zich realiseren dat het spotten van een leugenaar moeilijk is en dat mensen bijzonder slecht zijn in het vinden ervan.
Er zijn wetenschappelijke studies gedaan om te testen hoe goed politieagenten in staat zijn om een waarheid versus een leugen te detecteren. Uit de resultaten bleek dat de nauwkeurigheid van het detecteren wanneer iemand waarheidsgetrouw was 67% was. Het detecteren van een leugen had een nauwkeurigheid van slechts 44% – dat is minder dan toeval.
Mijthods voor het meten van bedrog zijn in de loop der jaren niet verbeterd. De Amerikaanse Transportation Security Administration (TSA) gebruikt een checklist om verdachte reizigers die door de luchthavenbeveiliging gaan te verwijderen.
De gedragingen op deze checklist omvatten:
Hoewel TSA op deze signalen vertrouwt, zijn ze niet betrouwbaar en zijn ze door onderzoekers ontkracht. Want wat voor de een verdacht gedrag is, kan voor de ander normaal gedrag zijn.
Het vermijden van oogcontact wordt bijvoorbeeld in sommige culturen beschouwd als een teken van respect. Dus hoewel een TSA-agent dit gedrag als verdacht kan beschouwen, is het meestal een cultureel misverstand.
Tussen oktober 2015 en februari 2018 werden ongeveer 3.700 klachten ingediend tegen TSA. De klachten beweerden schendingen van burgerrechten en burgerlijke vrijheden met betrekking tot passagiersscreenings. Dit bewijst verder dat non-verbale signalen geen betrouwbare of nauwkeurige indicator zijn van liegen.
ZIE GERELATEERD: Hoe belangrijk is oogcontact in communicatie?
Verbale aanwijzingen en liegen
Non-verbale signalen zijn misschien geen goede manier om een leugenaar te herkennen, maar niet alle hoop is verloren. Sommige verbale signalen zijn nauwkeuriger gebleken voor het opsnuiven van leugens, maar ze zijn nog steeds geen ijzersterk bewijs.
Een hypothese over verbale signalen en liegen wordt de cognitieve hypothese. Het legt uit dat liegen meer hersenkracht vereist dan het vertellen van de waarheid. Als gevolg hiervan zal het gedrag van de leugenaar worden beïnvloed.
Dit omvat spraakstoornissen (veel ums en uhs) veroorzaakt door de cognitieve complexiteit van het fabriceren van een leugen. Hoe complexer de leugen, hoe meer de leugenaar zal aarzelen of spraakstoornissen zal ervaren.
Een andere hypothese wordt de poging tot controlehypothese. Deze hypothese zegt dat een leugenaar zich bewust kan zijn van de stereotypen of “tekenen” van bedrog. Hierdoor beheren ze hun spraak, lichaamstaal en gedrag om achterdocht te voorkomen.
Andere verbale aanwijzingen die de schaal in de richting van onwaarheid kunnen doen kantelen, zijn hoe de persoon zich bepaalde gebeurtenissen herinnert. Studies tonen aan dat waarheidsvertellers meestal een “vertel ze alles” -strategie hebben. Leugenaars gebruiken een “keep it simple” -strategie en geven heel weinig details. Ze kunnen ook vermijden om zichzelf in het verhaal op te nemen.
Hoe weet je of iemand liegt
Wanneer je de directe vraag krijgt “liegt deze persoon?” kan het moeilijker zijn om je gevoel te vertrouwen. Het analyseren van details over het gedrag van een persoon kan je instinct echter een betrouwbare bron voor leugendetectie maken.
Dr. Bella DePaulo voerde een onderzoek uit waarin deelnemers werden blootgesteld aan verschillende leugenaars en waarheidsvertellers. De belichting omvatte het bekijken van video’s, het luisteren naar audioclips, het lezen van transcripties en face-to-face.
Deelnemers werden geïnstrueerd om te onderscheiden of ze dachten dat de persoon loog of de waarheid sprak. Ze kregen ook niet-directe vragen zoals:
In bijna alle gevallen van vragen onderscheidden deelnemers leugens van waarheden beter wanneer ze vertrouwden op hun antwoorden op de niet-directe vragen.
Dus als je probeert te bepalen of iemand tegen je liegt, is vertrouwen op je intuïtie misschien de beste keuze. Stel jezelf kleinere, minder directe vragen over de ontmoeting in plaats van die ene grote vraag.
Het analyseren van verschillende details van de verdachte, evenals hoe u zich voelde tijdens de uitwisseling, kan u helpen de waarheid te ontdekken waarnaar u op zoek bent.
LEES VOLGENDE: Ooggedrag van psychopaten
Pagina gepubliceerd op donderdag 13 januari 2022