Wat is oogzenuwatrofie?
De oogzenuw bestaat uit meer dan een miljoen zenuwvezels die lichtsignalen van het netvlies naar de hersenen sturen. Oogzenuwatrofie is de dood van een deel van deze vezels, wat leidt tot wazig of zwak zicht, verlies van zijzicht en veranderd kleurenzicht. Oorzaken zijn onder meer letsel, ontsteking en druk.
Het netvlies is het lichtgevoelige weefsel aan de achterkant van het oog. Het is gemaakt van vele lagen zenuwcellen. Fotoreceptorcellen zijn cellen in het netvlies die licht omzetten in elektrische signalen.
Elektrische signalen worden verzonden van fotoreceptorcellen naar retinale ganglioncellen, de zenuwcellen die deze signalen doorgeven aan de hersenen. Dit wordt gedaan via dunne, lange vezels, axonen genaamd, die zich uitstrekken van de retinale ganglioncellen en uiteindelijk samenkomen in een bundel om de oogzenuw te helpen vormen.
Deze zenuw is ook bekend als Cranial Nerve II. Het verlaat het netvlies en reist naar een deel van de hersenen dat de occipitale kwab wordt genoemd, waar het gezichtsvermogen wordt verwerkt. De oogzenuw kan in het midden van het netvlies worden gezien als een roze cirkel met een diameter van ongeveer 1,5 mm.
Wat zijn symptomen van oogzenuwatrofie?
Verlies van het gezichtsvermogen kan variëren in ernst en type. Schade aan de oogzenuw kan het centrale zicht, het zijzicht en het kleurenzicht beïnvloeden.
Wanneer het vermogen van de oogzenuw om signalen naar de hersenen over te brengen wordt onderbroken, kan een persoon het volgende ervaren:
Bij kinderen kan het ongecontroleerde op en neer of zijwaartse oogbewegingen veroorzaken die nystagmus worden genoemd.
Als een van deze symptomen wordt opgemerkt, is het van cruciaal belang om contact op te nemen met een oogarts.
Oorzaken en soorten atrofie van de oogzenuw
Oogzenuwatrofie wordt veroorzaakt door de dood van retinale ganglioncelaxonen die deel uitmaken van de oogzenuw. Zodra optische zenuwvezels verloren gaan, kunnen ze niet regenereren. Optische atrofie wordt beschouwd als het eindstadium van de onderliggende ziekte.
De meest voorkomende oorzaak van atrofie van de oogzenuw is een slechte bloedstroom, ook bekend als ‘ischemie’. Dit wordt meestal gezien bij oudere volwassenen. Glaucoom is een andere veel voorkomende aandoening die kan leiden tot verlies van oogzenuwvezels.
Oogzenuwatrofie wordt vaak gecategoriseerd op basis van de onderliggende oorzaak, die een groot aantal aandoeningen kan omvatten:
Door schade aan de oogzenuw in het oog:
Oogzenuwatrofie door onbehandelde verhoogde intraoculaire druk. [Image credit: “Optic atrophy” by International Centre for Eye Health is licensed under CC BY-NC 2.0]
-
Ischemie – verminderde bloedtoevoer als gevolg van occlusie van de centrale retinale slagader of occlusie van de halsslagader
-
Hoge intraoculaire druk – hoge druk in het oog, vaak als gevolg van glaucoom
-
Optische neuritis – ontsteking van de oogzenuw
-
Hypoxie – verminderde zuurstoftoevoer
-
Omstandigheden die Papilledema – zwelling van de oogzenuw
-
Orbitale cellulitis – infectie van de oogbol en weefsels rond de oogbol, meestal voorkomend bij jonge kinderen
Als gevolg van ziekten van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg):
-
Ontstekingsziekten – zoals multiple sclerose, meningitis
-
Ischemie – verminderde bloedtoevoer als gevolg van aandoeningen zoals temporale arteritis
-
Aaien – meestal als gevolg van verminderde bloedtoevoer naar de hersenen
Als gevolg van schade langs de oogzenuwbaan van het oog naar de hersenen:
-
Tumoren – die de zenuw samendrukken
-
Waterhoofd – de opbouw van vocht in de holtes van de hersenen
-
Letsel – als gevolg van hoofdtrauma of letsel dat de oogzenuw binnendringt
-
Neurodegeneratieve aandoeningen – zoals de ziekte van Alzheimer en Parkinson
Vanwege gifstoffen of gebrek aan voeding:
-
Giftigheid – zoals methanolvergiftiging door zelfgebrouwen alcohol
-
Vitaminetekorten – een zeldzame complicatie die optische atrofie in beide ogen veroorzaakt als gevolg van een tekort aan vitamine B-complex (treedt meestal op tijdens hongersnood en oorlog)
Als gevolg van abnormale foetale ontwikkeling:
-
Onjuist ontwikkelde oogzenuw – van hypoplasie van de oogzenuw (onderontwikkeling van de oogzenuw)
-
Autosomaal dominante optische atrofie – degeneratie van de oogzenuw, vaak beginnend in de kindertijd.
Soms, zelfs na evaluatie voor al deze aandoeningen, kan geen specifieke oorzaak worden geïdentificeerd.
READ MEER: Een gids voor ouders van slechtziende kinderen
Hoe wordt optische atrofie gediagnosticeerd?
Een oogarts zal een bleek uiterlijk van de oogzenuw opmerken wanneer hij in het oog kijkt tijdens een verwijd oogonderzoek. Dit uiterlijk is meestal aanwezig ongeveer vier tot zes weken na schade aan de oogzenuw. Een uitgebreid oogonderzoek is vereist om optische atrofie te diagnosticeren en de onderliggende oorzaak te bepalen. Het examen kan het volgende omvatten:
Aanvullende tests die nodig kunnen zijn:
Routinematige, verwijde oogonderzoeken zijn de beste strategie voor vroege detectie van oogaandoeningen zoals atrofie van de oogzenuw. Tijdens een verwijd oogonderzoek kan een oogarts vroege veranderingen in de achterkant van het oog opmerken die kunnen wijzen op schade aan de oogzenuw. Als er tekenen van schade aan de oogzenuw aanwezig zijn, kunnen verdere evaluatie en aanvullend onderzoek nodig zijn om de onderliggende oorzaak te behandelen.
Kan oogzenuwatrofie worden omgekeerd?
Optische atrofie kan niet worden teruggedraaid. Maar het beheersen van de bloeddruk en het handhaven van een gezonde levensstijl van het hart kan helpen om het risico op veel oogaandoeningen, waaronder optische atrofie, te verminderen.
Daarnaast is het belangrijk om routinematig oog- en hoofdbescherming en autogordels te dragen om oogletsel te voorkomen. Als u bent gediagnosticeerd met glaucoom, is het van cruciaal belang om het managementplan te volgen dat door uw arts is voorgeschreven.
LEES MEER: Basisprincipes van oogveiligheid
Zijn er behandelingen voor oogzenuwatrofie?
Zodra ze verloren zijn, herstellen de oogzenuwvezels niet. Vroege diagnose en behandeling van de onderliggende oorzaken van optische atrofie zijn belangrijk om verder verlies van het gezichtsvermogen te voorkomen.
Als permanente visusstoornissen zijn opgetreden als gevolg van atrofie van de oogzenuw, kunnen dagelijkse activiteiten een uitdaging worden. Slechtziende oogartsen zijn opgeleid om een gespecialiseerd oogonderzoek uit te voeren.
Deze artsen kunnen degenen helpen die een verlies van functioneel gezichtsvermogen hebben geleden. Ze zijn goed geïnformeerd over de nieuwste apparaten en technologische hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking. Dit omvat loepen, speciale elektronische apparaten en andere ondersteunende technologie.
Pagina gepubliceerd op woensdag 27 april 2022