De sclera is het witte deel van het oog dat het hoornvlies omringt. In feite vormt de sclera meer dan 80 procent van het oppervlak van de oogbol, dat zich uitstrekt van het hoornvlies helemaal tot aan de oogzenuw, die de achterkant van het oog verlaat. Slechts een klein deel van de voorste sclera is zichtbaar.
Sclera definitie
De sclera is het dichte bindweefsel van de oogbol dat het “wit” van het oog vormt. Het is continu met de stromalaag van het hoornvlies. De overgang tussen de witte sclera en het heldere hoornvlies wordt de limbus genoemd.
De sclera varieert in dikte van ongeveer 0,3 millimeter (mm) tot 1,0 mm. Het is samengesteld uit fibrillen (kleine vezels) van collageen die zijn gerangschikt in onregelmatige en interlacing bundels. De willekeurige rangschikking en verweving van deze bindweefselvezels zijn wat verantwoordelijk is voor de kracht en flexibiliteit van de oogbol.
De sclera is relatief inactief metabolisch en heeft slechts een beperkte bloedtoevoer. Sommige bloedvaten passeren de sclera naar andere weefsels, maar de sclera zelf wordt als avasculair beschouwd (zonder bloedvaten).
Een deel van de voeding van de sclera komt van de bloedvaten in de episclera, een dunne, losse bindweefsellaag die bovenop de sclera ligt en onder het transparante bindvlies dat de sclera en episclera bedekt. Grotere episclerale bloedvaten zijn zichtbaar door het bindvlies.
Andere voeding van de sclera komt van het onderliggende vaatvlies, de vasculaire laag van de oogbol die ingeklemd zit tussen de sclera en het netvlies.
Sclera, functie
De sclera, samen met de intraoculaire druk (IOP) van het oog, behoudt de vorm van de oogbol.
De taaie, vezelige aard van de sclera beschermt het oog ook tegen ernstige schade – zoals scheuren of scheuren – tegen extern trauma.
De sclera biedt ook een stevige bevestiging voor de extraoculaire spieren die de beweging van de ogen regelen.
Sclera Problemen
Hier zijn een paar aandoeningen die de sclera kunnen beïnvloeden:
Sclerale icterus (gele ogen). Deze aandoening – ook wel icterische sclera genoemd – is een vergeling van het wit van het oog. Het wordt geassocieerd met hepatitis en andere leveraandoeningen.
Er is enige controverse over de nauwkeurigheid van de naam van deze aandoening. Sommige onderzoekers hebben verklaard dat de geelverkleuring van de ogen (geelzucht) eigenlijk plaatsvindt in het bindvlies, niet in de sclera zelf, en dat de aandoening daarom conjunctivale icterus moet worden genoemd. Desondanks blijven veel artsen gele ogen of geelverkleuring van de ogen “sclerale icterus” noemen omdat het de kleur van de onderliggende witte sclera is die door de aandoening wordt veranderd.
Verhoogde bloedserumspiegels van bilirubine (een oranjegeel pigment gevormd in de lever) wordt vaak geassocieerd met sclerale icterus. Als u gele ogen ontwikkelt, moet u bloedonderzoek ondergaan om te zien of u deze aandoening en bijbehorende leverproblemen heeft.
Blauwe sclera. Zoals je zou verwachten, is deze aandoening wanneer een normaal witte sclera een enigszins blauwe kleur heeft. Blauwe sclera wordt veroorzaakt door een aangeboren dunner-dan-normale sclera of een verdunning van de sclera door ziekte, waardoor de kleur van het onderliggende choroïdale weefsel er doorheen kan komen.
Aangeboren en erfelijke ziekten geassocieerd met blauwe sclera omvatten osteogenesis imperfecta (broze botziekte) en het syndroom van Marfan (een bindweefselaandoening). Verworven ziekten zoals bloedarmoede door ijzertekort kunnen ook worden geassocieerd met blauwe sclera.
Episcleritis. Dit is een ontsteking van de episclera die bovenop de sclera en onder het bindvlies ligt. Episcleritis komt relatief vaak voor en heeft de neiging om goedaardig en zelfbeperkend te zijn. Het heeft twee vormen: nodulaire episcleritis waarbij de roodheid en ontstoken weefsel optreedt op een discreet, verhoogd gebied boven de sclera, en eenvoudige episcleritis, waarbij verwijde episcclerale bloedvaten optreden zonder de aanwezigheid van een knobbel.
De oorzaak van de meeste gevallen van episcleritis is onbekend, maar een significante minderheid (tot 36 procent) van de mensen die de oogaandoening krijgen, heeft een geassocieerde systemische aandoening – zoals reumatoïde artritis, colitis ulcerosa, lupus, rosacea, jicht en anderen. Bepaalde ooginfecties kunnen ook worden geassocieerd met episcleritis.
De meeste episodes van episcleritis verdwijnen vanzelf binnen twee tot drie weken. Orale pijnmedicatie en gekoelde kunstmatige tranen kunnen worden aanbevolen als ongemak een probleem is.
Scleritis. Dit is een ontsteking van zowel de episclera als de onderliggende sclera zelf. Scleritis is een ernstiger en meestal pijnlijker rood oog dan episcleritis. Tot 50 procent van de gevallen van scleritis heeft betrekking op een onderliggende systemische ziekte, zoals reumatoïde artritis.
Over het algemeen is het begin van scleritis geleidelijk en de meeste patiënten ontwikkelen ernstige, doordringende oogpijn gedurende meerdere dagen. Deze pijn heeft de neiging om te verergeren met oogbewegingen. In de meeste gevallen begint de ontsteking in één gebied en verspreidt zich totdat de hele sclera erbij betrokken is.
Scleritis kan permanente schade aan het oog en verlies van het gezichtsvermogen veroorzaken. Frequente complicaties zijn ontsteking van het hoornvlies (keratitis), uveïtis, cataract en glaucoom.
Scleritis wordt meestal behandeld met orale niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en corticosteroïden. In sommige gevallen kan immunomodulerende therapie ook worden voorgeschreven. Scleritis kan enkele maanden of zelfs jaren actief blijven voordat het in langdurige remissie gaat.
ZIE GERELATEERD: Anterieure Uveïtis
Wat is een sclerale gesp?
Een sclerale gesp is geen aandoening van de sclera – het is de naam van een chirurgische ingreep die wordt gebruikt om een losgemaakt netvlies te repareren of te voorkomen.
Bij de sclerale gespprocedure wordt over het algemeen een band van siliconen, rubber of halfhard plastic rond de middelste tot achterste sclera geplaatst en op zijn plaats gehecht. Deze band duwt de sclera naar binnen, of “knikt”, in de richting van het losgemaakte of gescheurde netvlies, waardoor het losse netvliesweefsel tegen de binnenwand van het oog kan rusten.
De netvlieschirurg gebruikt vervolgens extreme kou (cryopexie) of een specifieke band van gefocust licht (laserfotocoagulatie) om het netvliesweefsel tegen de wand van de oogbol af te sluiten en het gescheurde of losgemaakte netvlies te repareren.
Een sclerale gesp wordt meestal permanent op zijn plaats gelaten.
LEES MEER: Oogbol Piercing
Episcleritis. EyeWiki. Amerikaanse Academie voor Oogheelkunde. Augustus 2016.
Scleritis. EyeWiki. Amerikaanse Academie voor Oogheelkunde. December 2015.
Remington, Lee Ann. Clinical Anatomy And Physiology Of The Visual System, 3e editie. Butterworth-Heinemann, 2012.
Cassel GH, Billig MD en Randall, HG. Het Eye Book: Een complete gids voor oogaandoeningen en gezondheid. De Johns Hopkins University Press, 1998.
‘Conjunctivale icterus’, niet ‘sclerale icterus’. JAMA (Tijdschrift van de American Medical Association). December 1979.
Pagina gepubliceerd op woensdag 27 februari 2019