Oftalmoplegie wordt gekenmerkt door verlamming of zwakte in een of meer oogspieren. De aandoening kan van invloed zijn op een van de zes externe oogspieren die de oogbeweging regelen of de drie interne oogspieren die de pupilgrootte regelen en de oogfocus helpen.
Over het algemeen treedt oftalmoplegie op als gevolg van een probleem in de hersenen dat interfereert met signalen die naar de oogspieren worden gestuurd.
Symptomen kunnen variëren op basis van het type en de oorzaak van oftalmoplegie, evenals de specifieke aangetaste oogspieren. De behandeling kan ook verschillen, afhankelijk van de diagnose van uw oogarts.
Oorzaken van oftalmoplegie
Een verscheidenheid aan aandoeningen, infecties of verwondingen kan de hersenen en het centrale zenuwstelsel aantasten en tot zwakte en verlamming in externe of interne oogspieren. Sommige hiervan komen vaker voor, terwijl andere uiterst zeldzaam zijn.
Oorzaken van oftalmoplegie zijn:
-
Hersentumoren
-
Aangeboren aandoeningen (geboren worden met oftalmoplegie)
-
Genmutaties
-
Hoofdletsel
-
Suikerziekte
-
Infecties die het centrale zenuwstelsel aantasten
-
Multiple sclerose (MS)
-
Aaien
-
Zeldzame ziekten zoals het Tolosa Hunt Syndroom
Het komt niet vaak voor dat een hoofdletsel of een zeldzame ziekte oftalmoplegie veroorzaakt. Multiple sclerose of een beroerte, aan de andere kant, hebben veel meer kans om de aandoening te veroorzaken.
Symptomen van oftalmoplegie
De symptomen van deze aandoening kunnen variëren en zijn gebaseerd op het type dat u heeft (bijvoorbeeld intern of extern), de onderliggende oorzaak en de specifieke aangetaste oogspieren.
Tekenen en symptomen kunnen het volgende omvatten:
-
Wazig zicht
-
Scheelzien (verkeerde uitlijning van een of beide ogen)
-
Diplopie (dubbelzien)
-
Moeite met het bewegen van een of beide ogen op een bepaalde manier
-
Moeite met slikken
-
Ptosis (hangend ooglid/en)
-
Algemene spierzwakte
Het is belangrijk op te merken dat deze symptomen ook kunnen worden veroorzaakt door andere oogaandoeningen dan oftalmoplegie. Uw oogarts kan een oogonderzoek en tests uitvoeren om te bepalen waarom u deze of andere oogproblemen ervaart.
Soorten oftalmoplegie
Een oftalmoplegie diagnose kan soms verwarrend zijn voor patiënten. Dat komt omdat artsen een aantal verschillende, lange woorden voor of na het woord oftalmoplegie gebruiken – deze woorden en zinnen worden gebruikt om verschillende kenmerken van de aandoening aan te geven.
Dergelijke termen kunnen u vertellen:
-
Welke oogspieren worden aangetast (interne versus externe oftalmoplegie)
-
Welk deel van de hersenen heeft problemen met het verzenden van signalen naar de oogspieren (supranucleaire versus internucleaire oftalmoplegie)
-
Of de aandoening chronisch of progressief is (chronische oftalmoplegie of progressieve oftalmoplegie)
-
Als de aandoening een of beide ogen treft (unilaterale versus bilaterale oftalmoplegie)
Als u een diagnose van oftalmoplegie krijgt, kan de naam van uw aandoening een of meer van deze termen bevatten. Uw oogarts zal u uitleggen wat uw specifieke diagnose betekent en zal eventuele vragen over uw aandoening beantwoorden.
Externe versus interne oftalmoplegie
Gevallen van oftalmoplegie kunnen worden onderverdeeld in twee hoofdgroepen, op basis van het feit of de aandoening de externe oogspieren (externe oftalmoplegie) of de interne oogspieren (interne oftalmoplegie) beïnvloedt.
Externe oftalmoplegie is een verlamming of zwakte in een van de zes externe spieren die samenwerken om het oog te bewegen. Deze spieren zorgen ervoor dat het oog omhoog, omlaag, van links naar rechts kan bewegen en in een cirkel kan rollen.
Het externe type van deze aandoening kan een van deze zes externe spieren (extraoculaire spieren) van het oog beïnvloeden:
-
Superieure rectus – spier bevestigd aan de bovenkant van het oog die het oog naar boven beweegt
-
Inferieure rectus – spier bevestigd aan de onderkant van het oog die het oog naar beneden beweegt
-
Mediale rectus – spier bevestigd aan de binnenkant van het oog die het oog naar de neus beweegt
-
Laterale rectus – spier bevestigd aan de buitenkant van het oog die het oog naar het oor beweegt
-
Superieur schuin – spier die het oog naar binnen en naar beneden draait
-
Inferieure schuine – spier die het oog naar buiten en naar boven draait
Interne oftalmoplegie is een verlamming of zwakte in een van three interne spieren die het oog helpen om de pupilgrootte te focussen en te beheersen.
Dit type kan een van deze drie interne spieren (intraoculaire spieren) van het oog beïnvloeden:
-
Ciliaire spier – spierring die de vorm van de lens regelt, zodat het oog zich kan concentreren op nabije of verre objecten
-
Dilator pupillae | – spier die de pupil groter maakt om meer licht binnen te laten
-
Sluitspier pupillae – spier die de grootte van de pupil verkleint om minder licht binnen te laten
Het specifieke type oftalmoplegie waarmee u kunt worden gediagnosticeerd, hangt af van factoren zoals: welke oogspier wordt aangetast, de oorzaak van de aandoening, of deze progressief is en of deze een of beide ogen beïnvloedt.
Chronische progressieve externe oftalmoplegie
Chronische progressieve externe oftalmoplegie (CPEO) is het type van deze aandoening dat wordt veroorzaakt door een genetische mutatie. Symptomen beginnen meestal tussen de leeftijd van 18 en 40. De aandoening kan één oog (unilateraal) of beide ogen (bilateraal) beïnvloeden.
Patiënten met chronische progressieve externe oftalmoplegie kunnen zwakte in de oogspieren, hangende oogleden, moeite met slikken (dysfagie) en algemene zwakte in de arm-, been- of nekspieren ervaren, vooral na inspanning.
Chronische progressieve externe oftalmoplegie kan worden veroorzaakt door verschillende genmutaties. Overervingspatronen variëren op basis van die mutaties.
In sommige gevallen kan CPEO optreden als onderdeel van een andere aandoening. Het kan bijvoorbeeld optreden bij twee zeldzame neuromusculaire aandoeningen: ataxie neuropathiespectrum of Kearns-Sayre-syndroom. Patiënten met een van beide kunnen extra symptomen ervaren die verband houden met die aandoeningen.
Internucleaire oftalmoplegie
Internucleaire oftalmoplegie wordt vaak veroorzaakt door veranderingen in de hersenen door MS of door een beroerte. De term “internucleair” verwijst naar het deel van de hersenen dat wordt aangetast, een gebied dat dient als een pad tussen de kernen, twee clusters van zenuwcellen in de hersenen.
Ongeveer 23 procent van de MS-patiënten ervaart internucleaire oftalmoplegie. Andere aandoeningen die kunnen leiden tot internucleaire oftalmoplegie zijn: infecties (zoals HIV of syfilis), trauma of tumoren (zoals glioom of medulloblastoom).
Dit type oftalmoplegie wordt veroorzaakt door een laesie op een deel van de hersenen dat bekend staat als de mediale longitudinale fasciculus (MLF). De MLF is een vezelkanaal in de hersenen dat informatie doorgeeft tussen de hersenen en de ogen. De informatie die door het MLF wordt verzonden, helpt spieren om oogbewegingen te coördineren.
Internucleaire oftalmoplegie kan optreden in één oog (unilaterale internucleaire oftalmoplegie) of beide ogen (bilaterale internucleaire oftalmoplegie).
Supranucleaire oftalmoplegie
De meeste mensen met supranucleaire oftalmoplegie hebben progressieve supranucleaire parese (PSP), een zeldzame hersenaandoening die spierzwakte, loopproblemen en andere symptomen veroorzaakt. De term “supranucleair” verwijst naar het deel van de hersenen dat wordt aangetast, een gebied boven de kernen.
Supranucleaire oftalmoplegie kan ook progressieve supranucleaire oftalmoplegie worden genoemd om het feit weer te geven dat de aandoening progressief is – dat betekent dat de aandoening in de loop van de tijd erger wordt en er geen genezing is.
Behandeling voor oftalmoplegie
Behandeling en therapieën voor oftalmoplegie kunnen sterk variëren, afhankelijk van de leeftijd van de patiënt, het type oftalmoplegie en de oorzaak van de aandoening.
Kinderen of volwassenen die dubbelzien hebben van oftalmoplegie kunnen een ooglapje of een speciale bril krijgen – sommigen kunnen bijvoorbeeld een bril dragen met “stelten” die hangende oogleden omhoog kunnen houden.
Sommige patiënten kunnen baat hebben bij een operatie om een specifiek probleem te corrigeren; deze procedures omvatten ptosischirurgie of scheelzienchirurgie.
In sommige gevallen kan de behandeling van de onderliggende aandoening helpen om de symptomen van oftalmoplegie te verbeteren.
Regelmatige oogonderzoeken voor oftalmoplegie
Het is belangrijk om regelmatig oogonderzoeken te krijgen om de gezondheid van het oog te controleren en problemen vroegtijdig op te sporen. Een oogarts kan een uitgebreid onderzoek uitvoeren, alle noodzakelijke tests uitvoeren en oftalmoplegie diagnosticeren.
Als u symptomen van deze aandoening heeft, maak dan zo snel mogelijk een afspraak met uw oogarts voor een uitgebreid oogonderzoek. Mogelijk moet u ook een specialist raadplegen (bijvoorbeeld een neuroloog) en diagnostische tests ondergaan, zoals een MRI, om de oorzaak te bepalen.
Behandeling voor elke onderliggende aandoening kan ook worden aanbevolen. Uw oogarts zal uw ooggezondheid controleren en een behandelplan opstellen om eventuele problemen met het gezichtsvermogen veroorzaakt door oftalmoplegie aan te pakken.
LEES VERDER: Bell’s palsy: oorzaken, symptomen en behandeling
Pagina gepubliceerd op dinsdag 2 maart 2021