Wat is hypertensieve retinopathie?
Hypertensieve retinopathie is wanneer hoge bloeddruk (hypertensie) de bloedvaten aan de binnenkant van het oog (netvlies en vaatvlies) beschadigt. Hypertensieve retinopathie wordt over het algemeen gediagnosticeerd tijdens een oogonderzoek en heeft meestal geen invloed op het gezichtsvermogen, tenzij het is gevorderd tot een vergevorderd stadium.
Zelfs in een vroeg stadium wordt hypertensieve retinopathie echter geassocieerd met ernstige gezondheidsproblemen zoals beroerte, nierschade en hartaandoeningen.
Een diagnose van hypertensieve retinopathie stelt de oogarts in staat om door te verwijzen naar een huisarts of cardioloog voor aanvullend onderzoek en bloeddrukbeheer. Gevorderde stadia van hypertensieve retinopathie vereisen onmiddellijke behandeling, vaak op een eerste hulp.
Oorzaken
Hypertensieve retinopathie wordt veroorzaakt door hoge bloeddruk. De bloeddruk wordt gemeten met behulp van twee getallen:
-
Het eerste nummer wordt gebeld systolische bloeddruk en meet de druk in je slagaders als je hart klopt.
-
Het tweede nummer wordt gebeld diastolische bloeddruk en meet de druk in de slagaders tussen de hartslagen.
Het wordt vaak geschreven als een fractie van systolisch/diastolisch. Een bloeddruk van minder dan 120/80 mm Hg wordt bijvoorbeeld binnen het normale bereik beschouwd.
De bloeddruk wordt als verhoogd beschouwd wanneer de systolische druk hoger is dan 120 mm Hg met een normale diastolische onder 80 mm Hg. Graad 1 hypertensie is wanneer de systolische hoger is dan 130 of de diastolische meer dan 80, en het is graad 2 hypertensie wanneer de systolische meer dan 140 is of de diastolische meer dan 90.
Volgens deze criteria heeft 46% van de volwassenen in de Verenigde Staten hypertensie. In ongeveer 85% van de gevallen is de exacte oorzaak van hoge bloeddruk niet bekend. Dit wordt essentiële hypertensie.
In de rest van de gevallen is een verhoogde bloeddruk een directe oorzaak van een andere ziekte. Dit wordt secundaire hypertensie.
LEES MEER: Valsalva retinopathie
Risicofactoren
Hoewel een exacte oorzaak onbekend is, zijn verschillende risicofactoren voor essentiële hypertensie geïdentificeerd:
-
Genetica– Hypertensie is 2,4 keer waarschijnlijker wanneer beide ouders hypertensie hebben. Er wordt gedacht dat 30% tot 50% van het risico op hypertensie genetisch is.
-
Leefwijze– Van lichamelijke inactiviteit, obesitas, tabaksgebruik en overmatig alcoholgebruik is aangetoond dat ze allemaal het risico op hoge bloeddruk verhogen.
-
Dieet– Een dieet dat te hoog is in natrium en te laag in kalium kan iemand in gevaar brengen voor hypertensie.
-
Leeftijd– Het percentage hypertensie is 7,5% bij volwassenen van 18 tot 39 jaar. Dit percentage stijgt tot 33,2% onder mensen van 40 tot 59 jaar en tot 63,1% onder 60-plussers.
-
Zwangerschap Hypertensie treft 5% tot 10% van de zwangerschappen en kan een teken zijn van pre-eclampsie, een ernstige en mogelijk levensbedreigende aandoening.
Risicofactoren voor secundaire hypertensie zijn onder meer:
Hypertensieve crisis, ook wel kwaadaardige hypertensie genoemd, is een vorm van secundaire hypertensie die zeer snel optreedt. Het treedt op wanneer een bloeddruk van meer dan 180/120 schade aan de nieren veroorzaakt, waardoor de bloeddruk omhoog gaat. Dit type hypertensie is het meest waarschijnlijk om schade aan de ogen te veroorzaken.
Symptomen
Hypertensieve retinopathie veroorzaakt over het algemeen geen symptomen. Een hypertensieve crisis kan zich echter presenteren met:
Wazig zicht bij een hypertensieve crisis kan het gevolg zijn van zwelling van verschillende structuren in de achterkant van het oog.
LEES MEER: Plotseling wazig zicht in één oog: wat betekent het?
Diagnose
Hypertensieve retinopathie wordt gedetecteerd door in het oog te kijken. Om het beste zicht te krijgen, zal de oogarts waarschijnlijk de pupillen verwijden. Als er veranderingen in het oog zijn die lijken op hypertensieve retinopathie, kan de oogarts aanvullende tests bestellen of verwijzen naar een netvliesspecialist.
Progressie
Hypertensieve retinopathie verloopt door vijf verschillende stadia:
In het vasoconstrictieve fase, de kleine slagaders (genaamd Arteriolen) in het netvlies smal worden in vergelijking met de kleine aderen (genoemd venules). De grootteverhouding tussen arteriolen en venulen is meestal 2 tot 3, maar kan 1 tot 2 worden bij hypertensieve patiënten. Bij oudere patiënten kan de vernauwing van de bloedvaten onregelmatig zijn, waardoor de bloedvaten ook onregelmatig lijken.
De sclerotische fase is wanneer de arteriolen uitharden. Matige verharding zorgt ervoor dat de bloedvaten er meer geel uitzien (koperbedrading genoemd) en ernstige verharding zorgt ervoor dat de bloedvaten er zilver uitzien (zilverbedrading genoemd). Wanneer een geharde arteriole een venule samendrukt, wordt dit arterioveneuze (AV) kruisingsveranderingen genoemd.
De exsudatieve fase treedt op wanneer de bloedvaten beginnen te lekken of stoppen met functioneren. Lekkende bloedvaten geven plasma (hard exsudaat genoemd) of bloed af in het netvlies. Wanneer bloed wordt vrijgegeven in het oppervlakkige netvlies, hebben de bloedingen een vlamvorm. Wanneer het wordt vrijgegeven in het diepere netvlies, hebben de bloedingen een stip of vlek uiterlijk.
Bloedvaten kunnen ook stoppen met functioneren, waardoor kleine gebieden met een verminderde bloedstroom ontstaan. In deze gebieden zal het netvlies opzwellen, waardoor een grijsachtige verkleuring ontstaat die een “wattenvlek” of een zacht exsudaat wordt genoemd.
In het maligne stadium, twee weefsels dicht bij het netvlies – de oogzenuw en het vaatvlies – worden ook aangetast. De oogzenuw wordt gezwollen, papilledema genoemd. Vloeistof van de oogzenuw kan zich dan in het midden van het netvlies (de macula) nestelen, waardoor harde exsudaten in een ringvorm ontstaan, een maculaster genaamd.
Het vaatvlies kan op zijn beurt gebieden van verstopping ontwikkelen. Hierdoor ontstaan dan gebieden met te veel of te weinig pigmentatie in het netvlies. Pigmentvlekken omgeven door een halo van minder pigment worden genoemd Elschnig spots. Lijnen van pigmentverlies worden genoemd Siegristische strepen. Vloeistof van het vaatvlies kan ook tegen het netvlies duwen en een sereuze netvliesloslating veroorzaken.
LEES MEER: Netvliesloslating: typen en waar u op moet letten
Classificaties
Een arts kan ook het niveau van hypertensieve retinopathie van een patiënt beoordelen met behulp van een van de volgende classificatiesystemen:
Elk systeem gebruikt graden of stadia om de tekenen van hypertensieve retinopathie samen te vatten terwijl het zich ontwikkelt.
Complicaties
Aanhoudende zwelling van de macula en oogzenuw kan permanente schade aan beide structuren veroorzaken en resulteren in verlies van het gezichtsvermogen.
Hypertensieve retinopathie is gekoppeld aan verschillende andere oogcomplicaties:
-
Branch retinale arterie occlusie veroorzaakt volledig verlies van zijzicht in het gebied van de verstopping.
-
Branch retinale ader occlusie veroorzaakt gedeeltelijk verlies van zijzicht in het gebied van de blokkade en kan leiden tot zwelling van de macula en groei van nieuwe bloedvaten in het netvlies of de iris. Dit kan leiden tot glaucoom.
-
Retinaal macroaneurysma is een uitstulping van een retinale arteriole en kan leiden tot zwelling van het netvlies of bloedingen in het oog (glasvochtbloeding).
-
Netvliesloslating veroorzaakt door vocht uit het vaatvlies of uit nieuwe bloedvaten die in het netvlies groeien (neovascularisatie) kan leiden tot blindheid als het zich in de macula ontwikkelt.
-
Retinale neovascularisatie is wanneer nieuwe bloedvaten groeien uit bestaande retinale arteriolen. Deze nieuwe bloedvaten zijn kwetsbaar en kunnen een glasvochtbloeding veroorzaken. Ze kunnen ook aan het netvlies trekken en een loslating veroorzaken.
-
Diabetische retinopathie wordt verergerd door hypertensie.
Onbehandelde hypertensie kan leiden tot verschillende ernstige systemische problemen. Een studie wees uit dat als patiënten met graad 4 hypertensieve retinopathie geen behandeling voor hypertensie kregen, ze een kans van 50% hadden om binnen twee maanden te sterven en een kans van 90% in één jaar.
Andere complicaties van onbehandelde hypertensie zijn:
-
Hartziekten, waaronder angina pectoris, onregelmatige hartslag, hartaanval en hartfalen
-
Nierfalen
-
Herseninfarct, vooral het hemorragische type
LEES MEER: Soorten diabetische oogproblemen
Behandeling
In het geval van hypertensieve retinopathie is de beste behandeling preventie of behandeling van hypertensie. Bepaalde oculaire complicaties kunnen echter medisch of chirurgisch worden behandeld.
Bijvoorbeeld:
-
Retinale neovascularisatie kan worden behandeld met een operatie of injecties van medicijnen in het oog.
-
Glasvochtbloeding kan worden behandeld met een operatie.
-
Behandeling voor netvliesloslating is chirurgie.
-
Glaucoom behandeling opties kunnen medicatie en chirurgie omvatten.
-
Retinaal macroaanurysm kan worden behandeld met een operatie.
Preventie
Hypertensieve retinopathie wordt voorkomen door de bloeddruk te verlagen. De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt de volgende preventieve maatregelen aan:
Veranderingen in het dieet
-
Verminder de zoutinname tot minder dan 5 gram per dag
-
Elimineer transvetten in het dieet
-
Eet meer groenten en fruit
-
Verminder voedingsmiddelen met verzadigde vetten
Veranderingen in levensstijl
-
Wees fysiek actief
-
Verminder de alcoholinname
-
Vermijd tabaksgebruik
-
Omgaan met stress
Bloeddruk beheren
Wanneer moet ik naar de dokter?
Als u bent gediagnosticeerd met hoge bloeddruk, is het belangrijk om regelmatig uitgebreide oogonderzoeken te hebben om te controleren op eventuele oogcomplicaties. Dieet- en levensstijlveranderingen en een goed bloeddrukbeheer zijn een essentieel onderdeel van het beschermen van uw ooggezondheid op de lange termijn.
LEES VERDER: Optometrist versus oogarts: hoe een oogarts te kiezen
Pagina gepubliceerd op maandag 31 oktober 2022
Pagina bijgewerkt op maandag 31 oktober 2022
Medisch beoordeeld op vrijdag 14 oktober 2022