Wat is oculaire melanose?
Oculaire melanose is een ziekte die blauwe, bruine of grijze verkleuring rond de iris of op het wit van het oog (sclera) veroorzaakt. Het kan er ook voor zorgen dat de iris of het netvlies donkerder lijkt. Het is bijna altijd eenzijdig (aantastend aan één oog). De aandoening is meestal aangeboren, wat betekent dat het vanaf de geboorte aanwezig is. Het is ook bekend als oculaire melanocytose.
Oculaire melanose is goedaardig (niet schadelijk), maar in zeldzame gevallen kan het kankerachtig worden.
Oculaire melanose tekenen
Unilaterale laesies van hyperpigmentatie zijn het belangrijkste kenmerk van oculaire melanose. Een laesie is een gebied van weefsel dat zich abnormaal heeft ontwikkeld. Laesies kunnen kankerachtig (kwaadaardig) of, in het geval van oculaire melanose, niet-kankerachtig (goedaardig) zijn. Hyperpigmentatie treedt op wanneer te veel melanine wordt gemaakt, waardoor verkleuringsvlekken ontstaan.
Melanocyten zijn de cellen die verantwoordelijk zijn voor het aanmaken van melanine. Melanine is wat kleur geeft aan haar, ogen en huid. Hoe meer melanine in een gebied aanwezig is, hoe donkerder de kleur van dat gebied.
Oculaire melanose kan verschijnen als gedeeltelijke heterochromie, de aanwezigheid van meer dan één kleur in de iris van het oog. Het kan ook verschijnen als grijze of blauwachtige vlekken op de sclera. Het kan ook het vaatvlies beïnvloeden – de laag aan de binnenkant van het oog die zich tussen de sclera en het netvlies bevindt (het zenuwweefsel aan de achterkant van het oog) en zal het netvlies donkerder laten lijken. De meeste gevallen verschijnen slechts in één oog (unilateraal).
Oorzaken van oculaire melanose
Op dit moment is er geen bekende oorzaak van oculaire melanose. De laesies zijn meestal aanwezig bij de geboorte. Een persoon kan ze echter ook ontwikkelen tijdens de puberteit of tijdens de zwangerschap. Dit is waarschijnlijk te wijten aan hormonale verschuivingen die optreden tijdens deze periodes.
Wie krijgt oculaire melanose?
Oculaire melanose is een zeldzame aandoening. Het komt vaker voor bij vrouwen, met name die van Aziatische of Afrikaanse afkomst. Het komt minder vaak voor dat blanken oculaire melanose ontwikkelen. Degenen die dat wel doen, hebben echter een veel hoger risico om vervolgens kanker te ontwikkelen.
Hoe wordt oculaire melansose gediagnosticeerd?
Een oogarts kan een paar verschillende onderzoeken uitvoeren om oculaire melanose te diagnosticeren. Deze omvatten:
Spleetlamp examen
Een spleetlamp is een microscoop met een helder licht. Hiermee kunnen providers de lagen bovenop en in het oog zien. Dit kan helpen bij het lokaliseren van de hyperpigmentatie om te controleren of deze zich op de sclera (het wit van het oog) of het bindvlies (de laag op het buitenoppervlak van het oog) bevindt.
Gonioscopie
Mensen met oculaire melalanose hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van glaucoom. Vanwege dit verhoogde risico zal hun oogarts waarschijnlijk een gonioscopie uitvoeren.
Deze test omvat een spleetlamp en prisma’s om de provider in staat te stellen naar de afvoerhoek van het oog te kijken. De drainagehoek zorgt ervoor dat vocht in het oog goed kan wegvloeien. Gonioscopie is vooral nuttig bij het onderscheiden van welk type glaucoom een persoon heeft.
Verwijde oftalmoscopie
Oftalmoscopie is een onderzoek dat een oogarts kan uitvoeren om naar de fundus (het achterste deel van het oog) te kijken. Een oftalmoscoop, een handheld-instrument met lenzen en een fel licht, stelt de provider in staat om de oogzenuw te zien. Ze kunnen de pupillen eerst verwijden (verbreden) met oogdruppels om een beter zicht te krijgen.
Verwijde oftalmoscopie zal de provider helpen zoeken naar tekenen van glaucoom. Het kan hen ook helpen zoeken naar hyperpigmentatie op de choroïdale laag.
Oogheelkundige echografie
Een oogarts kan een oogheelkundige echografie uitvoeren om de uveale laag van het oog te onderzoeken. Deze laag bevat:
-
De iris – Het gekleurde deel van het oog
-
Het vaatvlies – De laag van bloedvaten
-
Het ciliaire lichaam – Een spierlaag die helpt de vorm van de ooglens te veranderen
Een oogheelkundige echografie maakt gebruik van geluidsgolven om een beeld te creëren van de binnenste structuur van het oog. Dit onderzoek kan de arts helpen zoeken naar tekenen van uveaal melanoom.
Dermoscopie
In gevallen waarin de hyperpigmentatie zich ook op de huid en/of oogleden kan bevinden, kan een dermoscopie nuttig zijn. Een arts zal een dermatoscoop gebruiken, een vergrootglas met een zeer sterk licht, om naar de structuur en kleur van de huid te kijken. Dit helpt hen een beter zicht te krijgen op de gepigmenteerde laesies.
Wat lijkt op oculaire melanose?
Verschillende aandoeningen hebben tekenen en symptomen similar tot oculaire melanose, waaronder de volgende:
Oculaire melanoom vs. oculair melanoom
Oculair melanoom is een zeldzame vorm van kanker die zich ontwikkelt in de melanocyten van het oog, de cellen die melanine aanmaken. Het begint meestal in de uvea, een verborgen laag in het oog die het meeste pigment bevat, maar het kan zich ook, zelden, ontwikkelen op de iris of het bindvlies.
Terwijl oculaire melanose zichtbaar is op het oppervlak van het oog, vormen oculaire melanomen zich meestal in het oog waar ze niet in een spiegel kunnen worden gezien. Er is ook een kans dat ze asymptomatisch zijn, wat betekent dat ze geen duidelijke waarschuwingen veroorzaken. Oculaire melanomen kunnen echter leiden tot verlies van gezichtsvermogen en glaucoom, en ze kunnen zelfs metastaseren (verspreiden naar andere delen van het lichaam).
Wanneer oculaire melanose het bindvlies beïnvloedt, is het plat, met een gelijkmatige verdeling van pigment en groeit het niet in omvang. Integendeel, melanoom van het bindvlies groeit, is meestal verhoogd, meer donker gepigmenteerd met variabele pigmentatie en heeft vaak dikke bloedvaten eromheen (feedervaten genoemd).
Net als oculaire melanoom is er geen bekende oorzaak voor oculair melanoom.
Oculaire melanose vs. naevus van Ota
Naevus van Ota, of oculodermale melanose, is een vorm van oculaire melanose die zowel op het ooglid als op het oog zelf verschijnt. Degenen met naevus van Ota hebben een één-op-10 risico op het ontwikkelen van glaucoom en een één-op-400 risico op het ontwikkelen van melanoom van het oppervlak en de binnenkant van het oog.
Andere aandoeningen vergelijkbaar met oculaire melanose
-
Sproet van het bindvlies – Meestal unilateraal, licht verhoogd met kleine vloeistofzakjes (cysten). Het is meestal aanwezig sinds de kindertijd, maar kan veranderen tijdens de puberteit of zwangerschap. Dit verandert bijna nooit in melanoom.
-
Teint-geassocieerde melanose – Meestal bilateraal (in beide ogen), plat zonder cysten en met wazige randen. Het komt vaker voor bij donker gepigmenteerde personen en wordt zichtbaarder met de leeftijd. Dit is het meest voorkomende type pigmentatie van het bindvlies en het verandert niet in melanoom.
-
Primair verworven melanose – Unilateraal, plat zonder cysten en fragmentarisch, het kan aanwezig zijn op het hoornvlies. Dit wordt beschouwd als een subtype van oculaire melanoom dat een hoger risico heeft om in melanoom te veranderen. Een gevaarteken is als de grootte van de plek in de loop van de tijd fluctueert.
Oculaire melanose behandeling
Omdat oculaire melanose niet schadelijk is, is geen behandeling nodig. Regelmatige controles worden echter aangemoedigd. Personen met oculaire melalanose of naevus van Ota lopen een hoger risico op het ontwikkelen van glaucoom of melanoom.
Glaucoom
Glaucoom treedt op wanneer vocht zich ophoopt in het oog. Hierdoor ontstaat druk die de oogzenuw kan beschadigen. Wanneer niet goed behandeld, kan glaucoom blindheid veroorzaken. Behandelingsopties omvatten voorgeschreven oogdruppels en laserchirurgie.
Oculair melanoom
Oculaire melanomen kunnen worden behandeld door bestraling of chirurgie. De behandeling hangt af van de grootte en locatie van de kanker, evenals de gezondheid van de patiënt.
Wanneer oculaire melalanose al lange tijd in het oog aanwezig is, vooral sinds de vroege kindertijd, is het veel minder waarschijnlijk dat het melanoom is. In het geval van oculodermale melarose of primair verworven melanoom is het risico op melanoom veel verhoogd.
Wanneer naar een arts gaan
Als u verkleuringen op of rond uw ogen opmerkt, moet u ze regelmatig laten controleren. Uw oogarts zal eventuele oogdrukveranderingen controleren die kunnen aangeven of glaucoom zich heeft ontwikkeld.
Het is ook belangrijk om eventuele veranderingen in de grootte of vorm van laesies die zich hebben ontwikkeld te controleren. Als een laesie groeit of van vorm verandert, kan dit een teken zijn dat de plek kankerachtig is geworden.
Pagina gepubliceerd op woensdag 14 september 2022
Medisch beoordeeld op zaterdag 27 augustus 2022