Wat is pseudo-exfoliatiesyndroom?
Pseudo-exfoliatiesyndroom is wanneer kleine klontjes eiwitvezels zich vormen in en rond het lichaam, inclusief aan de voorkant van het oog. Deze klonten, die eruit zien als roosvlokken, kunnen het drainagegebied van het oog verstoppen en de oogdruk verhogen, wat uiteindelijk leidt tot glaucoom, staar en mogelijk verlies van het gezichtsvermogen.
Hoewel ze alleen schadelijk zijn in de ogen, kunnen de schilfers zich ook ophopen in de longen, huid, hart en nieren. Pseudo-exfoliatiesyndroom (ook wel PXF, PXE of PEF genoemd) omvat deze delen van het oog:
-
Waterige humor. De heldere, waterige vloeistof aan de voorkant van het oog die het oog van voeding voorziet, afvalstoffen verwijdert en de normale oogvorm en -druk handhaaft
-
Ciliair lichaam. Houdt de natuurlijke lens op zijn plaats achter de pupil, maakt accommodatie van de ogen mogelijk en produceert waterige vloeistof
-
Hoornvlies. Het heldere buitenste deel aan de voorkant van het oog dat het licht dat door de pupil wordt binnengelaten, scherpstelt
-
Iris. Het gekleurde deel van het oog dat de grootte van de pupil aanpast om te bepalen hoeveel licht de achterkant van het oog bereikt
-
Lens. Het heldere deel van het oog achter de iris waardoor het oog zich kan concentreren op objecten dichtbij en ver weg
-
Leerling. De opening in het midden van de iris die licht in het oog laat komen
-
Trabeculair gaaswerk. Poreus, sponsachtig weefsel in de drainagehoek van het oog; vloeistof verlaat hier het oog
Pseudo-exfoliatie [Image credit: Permission granted by © 2022 American Academy of Ophthalmology]
Hier is hoe pseudo-exfoliatie optreedt in het oog:
-
Naarmate uw pupil samentrekt en uitzet, kan de iris over en tegen de lens borstelen.
-
Dit borstelen kan hele kleine schilfers van de lens wrijven.
-
Deze vlokken verzamelen zich meestal aan de voorkant van het oog: op de lens, langs de randen van de pupil, tussen het hoornvlies en de iris, en in het trabeculaire gaaswerk.
Wat is pseudo-exfoliatie glaucoom?
Pseudo-exfoliatie glaucoom treedt op wanneer de roosachtige vlokken veroorzaakt door pseudo-exfoliatiesyndroom het trabeculaire gaaswerk verstoppen, de oogdruk verhogen en de oogzenuw beschadigen.
Pseudo-exfoliatie glaucoom is een vorm van secundair glaucoom, wat betekent dat het het gevolg is van een andere (bestaande) aandoening. In feite is pseudo-exfoliatiesyndroom (PXF) de meest voorkomende oorzaak van secundair openhoekglaucoom. PFX is ook in verband gebracht met hogere percentages van chronisch hoeksluitingsglaucoom.
In vergelijking met primair openhoekglaucoom (POAG) hebben patiënten met pseudo-exfoliatief glaucoom de neiging om te ervaren:
-
Eerdere presentatie van de aandoening (en meer oogschade op het moment van diagnose)
-
Hogere intraoculaire druk (IOP) met grotere fluctuatie, waardoor IOP moeilijker te beheersen is
-
Groter gezichtsveldverlies
-
Meer schade aan de oogzenuw
-
Snellere progressie van de ziekte
Het hebben van pseudo-exfoliatiesyndroom is niet een garantie dat u pseudo-exfoliatief glaucoom zult ontwikkelen, maar het is een belangrijke risicofactor. Geschat wordt dat 40% tot 50% van de patiënten met PXF uiteindelijk glaucoom zal hebben.
Wat veroorzaakt pseudo-exfoliatie?
Hoewel de exacte oorzaak van pseudo-exfoliatiesyndroom onbekend is, kunnen bepaalde risicofactoren een persoon meer kans geven om de aandoening te ontwikkelen.
Niet-omgevingsrisicofactoren voor het ontwikkelen van PXF zijn onder meer:
-
Familiegeschiedenis. Het hebben van een familielid met de aandoening en / of het hebben van een tweeling maakt het waarschijnlijker dat u de diagnose PFX krijgt.
-
Genetische aanleg. Mensen met mutaties in het LOXL1-gen lopen een hoger risico op het ontwikkelen van zowel PFX- als PFX-gerelateerd glaucoom. Het is echter een veel voorkomende mutatie en de meeste mensen die het hebben, krijgen geen pseudo-exfoliatie.
-
Ras. Het hebben van Noord-Europese afkomst, met name Scandinavische afkomst, verhoogt uw kansen om PXF te ontwikkelen.
-
Leeftijd. Mensen die 70 jaar of ouder zijn, lopen een hoger risico. PXF wordt zelden gediagnosticeerd bij mensen jonger dan 50 jaar.
Omgevingsrisicofactoren voor het ontwikkelen van pseudo-exfoliatiesyndroom zijn onder meer:
-
Zonlicht. Overmatige blootstelling aan zonlicht (UV-straling) – zoals kan gebeuren met degenen die buiten werken of spend veel tijd buitenshuis in de loop van hun leven – kan leiden tot een hoger risico op het krijgen van PXF.
-
Plaats. Het aantal PXF-gevallen neemt toe naarmate mensen verder in het noorden in de wereld wonen. Meer gevallen komen ook vaak voor op plaatsen die het hele jaar door kouder zijn, zoals IJsland, Zweden en Noorwegen.
-
Dieet. Het niet krijgen van voldoende folaat (vitamine B9) en het drinken van te veel cafeïnehoudende koffie (meer dan drie kopjes per dag) blijken het risico van een persoon op het krijgen van pseudo-exfoliatiesyndroom te verhogen.
Bovendien komt PXF vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Meer onderzoek is nodig om te leren hoe genetische en omgevingsfactoren de kansen van een persoon op het ontwikkelen van pseudo-exfoliatiesyndroom en / of pseudo-exfoliatieglaucoom beïnvloeden.
Wat zijn de symptomen van pseudo-exfoliatie?
Pseudo-exfoliatiesyndroom heeft geen merkbare symptomen. Tijdens een uitgebreid oogonderzoek moet uw oogarts in staat zijn om pxf-gerelateerde eiwitophoping op de lens, rond de pupil en elders in het oog te zien.
Pseudo-exfoliatief glaucoom kan ontstaan wanneer de PXF-opbouw het trabeculaire netwerk verstopt. Deze verstopping van het systeem kan:
Dit zijn allemaal tekenen die uw oogarts moet controleren in uw jaarlijkse examens. Zodra glaucoom echter een vergevorderd stadium bereikt, kan dit leiden tot permanent verlies van het gezichtsvermogen, een van de weinige merkbare maar pijnloze symptomen van de aandoening.
Pseudo-exfoliatie en cataract
Pseudo-exfoliatiesyndroom maakt een persoon meer kans om cataract te ontwikkelen en kan bestaande cataracten verergeren. Een cataract is een vertroebeling van de ooglens die het moeilijk maakt om duidelijk en comfortabel te zien.
PXF maakt ook cataractchirurgie moeilijker. Wanneer de vlokken zich ophopen op de ciliaire zonules die de ooglens op zijn plaats houden, worden de zonules zwakker en kunnen ze complicaties veroorzaken tijdens de operatie.
Hoe wordt pseudo-exfoliatie behandeld?
Omdat PXF zelf geen schade veroorzaakt (integendeel, het zet de toon voor andere aandoeningen), wordt de voortgang ervan gecontroleerd in plaats van direct behandeld. Eenmaal gediagnosticeerd, moet u uw oogarts minstens één keer per jaar raadplegen om de gezondheid van uw ogen te controleren en uw huidige risico op het ontwikkelen van pseudo-exfoliatief glaucoom en andere oogaandoeningen te beoordelen. Hoe eerder glaucoom wordt gedetecteerd, hoe groter uw kansen om uw gezichtsvermogen te behouden.
Hoe wordt pseudo-exfoliatie glaucoom behandeld?
De eerste stap voor de behandeling van elke vorm van glaucoom, inclusief pseudo-exfoliatie glaucoom, is het verlagen van uw oogdruk. Dit helpt verdere schade aan de oogzenuw te voorkomen.
De behandeling kan bestaan uit:
-
Oogdruppels. Artsen schrijven vaak oogdruppels voor om de oogdruk te normaliseren, de hoeveelheid vocht in het oog te verminderen en / of vloeistof gemakkelijker uit het oog te laten stromen.
-
Laserchirurgie. Lasertrabeculoplastiek is een chirurgische procedure die wordt gebruikt om PFX-glaucoom te behandelen wanneer oogdruppels de IOP niet voldoende verlagen (of als ze significante bijwerkingen veroorzaken). Laserbehandeling helpt ook om meer vocht uit het oog af te voeren.
-
Filterchirurgie. Wanneer oogdruppels en laserchirurgie niet werken, kan een patiënt een filteroperatie nodig hebben, ook wel incisiechirurgie genoemd. Er wordt een nieuw klein drainagegat in het oog gemaakt om vloeistof naar buiten te laten stromen. Dit helpt de IOP te verlagen en voorkomt of vermindert schade aan de oogzenuw.
Als u een hoger risico loopt op het ontwikkelen van pseudo-exfoliatiesyndroom of pseudo-exfoliatief glaucoom, of als u al bent gediagnosticeerd, zorg er dan voor dat u uw oogarts minstens één keer per jaar raadpleegt voor een uitgebreid oogonderzoek, zodat zij u kunnen controleren op tekenen van ziekte (of progressie).
Pagina gepubliceerd op vrijdag 8 april 2022
Medisch beoordeeld op dinsdag 15 maart 2022